Bladvlo, ik kies jou! Illustratie door Linshan Feng.
Achtergrond

Bladvlo, ik kies jou!

Gedurende het vak Populair Wetenschappelijk Schrijven wordt studenten gevraagd om een artikel te schrijven aan de hand van een wetenschappelijk praatje. Deze week een artikel door Stan Meijers, over de Japanse bladvlo als potentiële bestrijder tegen de Japanse duizendknoop.

De Japanse duizendknoop is een van de meest beruchte invasieve plantensoorten van Nederland. En dat is niet voor niets: deze plant is buitengewoon lastig te bestrijden. Hij kan van stukjes wortelstok kleiner dan één centimeter weer uitgroeien tot een metershoge plant. Daarnaast is de plant, eenmaal goed gevestigd, relatief ongevoelig voor veel bestrijdingsmiddelen. Ook zorgt hij voor veel schade aan zijn omgeving. ‘Deze planten verdringen de inheemse vegetatie en vormen een probleem voor funderingen en waterlopen’, aldus Suzanne Lommen, projectleider Japanse bladvlo van het #uitde1000knoop-project.

Naar de wortel van het probleem
Dat de Japanse duizendknoop juist in Europa zo floreert, komt waarschijnlijk door het gebrek aan natuurlijke vijanden. In Japan zijn er namelijk beestjes die van de Japanse duizendknoop leven en daarmee de plant beschadigen. Deze saboteurs ontbreken in Europa, waardoor de plant zich ongeremd kan vermenigvuldigen. Onderzoekers van Universiteit Leiden bekijken nu de mogelijkheid om een natuurlijke vijand van de duizendknoop te introduceren in Nederland; dit zou de woekerplant op natuurlijke wijze kunnen terugdringen.

Wel is het dan belangrijk om te weten dat deze natuurlijke vijand geen planten aantast die van nature in Nederland voorkomen. Als alles goed gaat, kan je volgens Lommen op deze manier langdurige onderdrukking bereiken, door een nieuw ecologisch evenwicht tot stand te brengen. In andere woorden: de populatiegrootte van de natuurlijke vijand en de woekerplant beïnvloeden elkaar op een manier die beide aantallen laag houdt.

De snuitkevertjes van het Victoriameer
Het zou overigens niet voor het eerst zijn dat zo’n biologische plaagbestrijder ingezet wordt om hardnekkige planten terug te dringen. Zo raakte het Victoriameer in Afrika eind vorige eeuw in korte tijd grotendeels overgroeid met waterhyacint, een waterplant uit Zuid-Amerika. In het meer zijn daarom snuitkevertjes uitgezet, die zich alleen voeden met de waterhyacint. In korte tijd drongen de kevertjes de plant flink terug. Ook het nijlpaardengras, dat van nature in het meer voorkomt, verdrong onverwachts de waterhyacint. Inmiddels bedekt de waterhyacint een stuk minder van het meer dan voorheen. Helemaal weg zal hij nooit gaan, maar de plant is in elk geval beheersbaar geworden.

Het geheime wapen
Onderzoekers van Universiteit Leiden hopen nu in Nederland de Japanse duizendknoop op een vergelijkbare manier aan te kunnen pakken. Het geheime wapen? De Japanse bladvlo, een klein insect dat het sap uit de bladoksels van de plant zuigt. Dit onkruidvampiertje verzwakt de plant en kan hem zelfs doden. De bladvlo is een natuurlijke vijand van de duizendknoop en komt van nature alleen in Japan voor. Wat deze bladvlo zo geschikt maakt, is dat hij eigenlijk alleen op de drie meest voorkomende en problematische soorten duizendknoop leeft. Hij zal dus niet snel andere planten aantasten.

IMG 1014
Onderzoekers willen de Japanse bladvlo gebruiken als natuurlijke bestrijder van de Japanse duizendknoop. Illustratie door Linshan Feng.

Op de proef gesteld
Wat volgt is veldonderzoek. Op drie plekken in Nederland zijn de bladvlooien uitgezet. Allereerst moet blijken of de bladvlooien in staat zijn om in Nederland te overwinteren. Dit is bij alle locaties het geval. Vervolgens is de vraag of de bladvlooien zich ook kunnen vestigen en verspreiden. Dat blijkt helaas nog een uitdaging. Er is namelijk weinig sprake van populatiegroei in de standplaats. Dat kan deels komen doordat de bladvlooien zich verspreiden. ‘Daarnaast vermoeden we ook wel dat sterfte een rol speelt’, legt Lommen uit.

Uit vervolgonderzoek blijkt dat er maar af en toe populatiegroei plaatsvindt. Waar dat aan ligt, is nog niet helemaal duidelijk, maar volgens Lommen geeft het wel hoop dat ze de potentie hebben om zich goed te vermenigvuldigen. Daarnaast keken de onderzoekers of er al schade te zien was aan de duizendknopen. Lommen was positief verrast: ‘We zagen al best wat schade.’

De tijd terugdraaien gaat helaas niet; we zullen met de Japanse duizendknoop moeten leren leven. Gelukkig zijn de onderzoeksresultaten tot nu toe hoopvol. Het zal nog maar moeten blijken of de bladvlo daadwerkelijk de oplossing zal zijn voor ons duizendknoop-probleem.

Bronnen:

Lommen, S. (2022, 14 januari). Biologische plaagbeheersing [Paperpresentatie]. Symposium Populair Wetenschappelijk Schrijven, digitaal.

Universiteit Leiden. (2021, 2 december). Media enthousiast zover mogelijke beheersing duizendknoop met bladvlo. Geraadpleegd op 24 januari 2022.

Peeters, N. (2020, 13 november). De demonisering van de duizendknoop: hoe een troetelplant uitgroeide tot paria. Leids Universitair Weekblad Mare. Geraadpleegd op 25 januari 2022.

Kennisnetwerk Invasieve Exoten. (z.d.). Biologische bestrijding bladvlo. Geraadpleegd op 25 januari 2022.

Kennisnetwerk Invasieve Exoten. (z.d.). Japanse duizendknoop. Geraadpleegd op 25 januari 2022.

Nieuwenhuis, E. (2000, 1 juni). Torretjes voorkomen natuurramp in Victoriameer. Evert Nieuwenhuis. Geraadpleegd op 26 januari 2022.

0 Reacties

Geef een reactie

Related